Vizitë në varrezat më demokratike

Nga Julika Prifti

6 shtator 2021 – Sivjet, pas shumë vitesh, vizitova përsëri një vend-varrimi. Në Tiranë, varrezat nuk doja t’i vizitoja sepse atë vajtje e bëja vetëm kur largohej nga kjo jetë ndonjë familjar apo i njohur. Ishte një shkuarje e dhimbshme dhe e trishtueshme. Vetëm një herë kam shkuar me dëshirë e me zemër të lehtësuar. Kjo ishte sepse për herë të parë nuk po veja të varrosja ndonjë të afërm a të njohur. Këtë herë në varreza nuk po shkoja te varrosnim dike. Këtë herë  po shkoja të vetëm të shikoja një varr. Një varr të vetëm ne Varrezat e Kombinatit.  Disa kohë më parë ishin shpërngulur atje eshtrat e Enver Hoxhës, diktatorit shqiptar. Ai, i cili, çoi në varreza para kohe një mori njerëzish me faj e pa faj me pozita të larta e pa asnjë pozitë, të afërm e të panjohur, miq e shokë, të rinj e të plakur. Tani ishte  “shpërngulur” nga varresat më të bukura të Shqipërisë,  me ngjyrë uniforme, të bardha si shkuma e detit, rrethuar nga bar i gjelbër e pemë të gjata, të cilat nuk e humbnin gjelbërimin e tyre as në dimër e as në verë. Me vendosjen e kufomës se tij në atë varresë u thye rregulli. Varri i tij binte në sy menjëherë se u ngrit shumë më i lartë se i të tjerëve, shumë më madhështor e shumë më i shtrenjtë; qe prej mermerit që u tha se u ble në Itali e gërmat që vendosën mbi të u tha se ishin larë në flori.

Dëshmorët shqiptarë u duk sikur u zvogëluan disi në përmasa nga ardhja e tij. Ai zotëronte mbi të gjithë varrezën.    

Ne fillim te viteve ’90 kohët ndryshuan edhe në Shqipëri e me ndryshimet e reja ndryshoi dhe mendësia e rolit të Hoxhës në historinë e vendit.

Në Amerikë u çudita të shihja varrezat të përdoreshin si vend ngrënie e pushimi. Në kohën e drekës  stolat e shumë varrezave pranë  kishës së tyre ziheshin nga punonjësit që hanin drekën e blerë në dyqanet e shumta.

Në Trinity Church në Manhattan në pushimin e drekës nuk gjeje një stol të lirë. Më pas aty këtu gjeje vende të lira për tu ulur e për tu çlodhur nga vapa apo ecjet e gjata.  

Pak nga pak fillova të ndryshoj mendim për  varrezat e ti shoh jo vetëm si vend – banim i fundit. Aty mund të dalloje  art e arkitekturë të kohërave të ndryshme. Të dalloje  respektin e dashurinë , mirënjohjen për kontributin e dhënë nga “banuesit” e ndryshëm.  Po edhe në varreza kishte dallime nga pasuria apo pozicioni i mbajtur gjatë kohës së kaluar mbi tokë. 

Nga kjo perspektivë e re e nga udhëzimet e librave të udhëtimeve vizitova varreza te ndryshme; Varrezat çifute afër Milanos, varrezat ne Paris ( per te pare varrin e Morrison), varrezat ne Buonos Aires, në New Orleans.

Po asnjë nuk mund te krahasohet me çka pashë në gushtin e 2021, me vatjen time ne Vermont. Waterbury ka vend –varrimin me interesant qe do te lere goje hapur shume vizitore.

Vetëm në këtë vend- varrimi vëren një barazi të paparë në asnjë shkallë të shoqërisë njerëzore deri më sot. Vetëm këtu të gjithë gurët e varreve janë të së njëjtës madhësi, të të njëjtit material, të të njëjtit model. Mbi çdo gur është shkruar me të njëjtën madhësi germash e me të njëjtin stil. Këtu nuk ka asnjë ndarje në të pasur e të varfër, në të përparuar e të prapambetur, në të bardhë a të zinj, në aziatike, europianë apo afrinakë a latinë. Një varrezë ku trishtimi i largimit barazpeshohet me gëzimin e barazisë së përjetshme. Një barazi shembullore. Mbi te gjitha vetëm në këtë vend -varrim shikon deri në tri data të ndryshme lindje e vdekje ne te njëjtin gur. Nuk kam vizituar varreze tjetër ku te mund te vdesësh e te ngjallesh përsëri. Vetëm në këtë varresë leximi i gurëve të varrit të bën të qeshësh me të madhe.

Në fakt ky nuk është vend –varrim për njerëzit, jo,  as për kafshët. Ky është vend-varrimi i shijeve të akulloreve që nuk munden të pëlqehen përgjithmonë akulloredashësit e botës.

BEN AND JERRY’S FLAVOR  GRAVEYARD

Purple Passion Fruit

We kept the passion going

‘til all efforts were in vain.

Now Purple Passion’s majesty’s

Beneath the fruited plain.

1996 – 2001

Sugar Plum

It swirled in our heads,

It danced in our dreams.

It proved not to be, though,

The best of ice – cream.

1989-1990

Tennessee Mud

The bottle is empty

The cup, and the glass

Mud with Jack Daniels

Was not meant to last.

1988 – 1989

Vermont Python

Right then… is it dear or

No it isn’t…. isn’t it?

Yes it is…

No it isn’t….

Rubish! You’re a loony

No I’m not

2006 -3008

Aloha Macadamia

We won’t blame the macadamia

But we were kinda in denial

The Market place had spoken,

Mac got aloha’ed off the aisle

2001 – 2002

Coconut Almond  Fudge Chips

This coconutty contender.

May never surrender.

Of the Graveyard’s legendariest,

It’s among the temporariest.

1993 – 1993

1998 – 1999

2001 – 2006

Chocolate ChipCookie DoughFrozen Yogurt

So now we know our Dough Fro Yo

Just wasn’t as great as expected.

Folks who love Dough as well as Fro Yo

Love ‘em separate,  not interconnected.

1994 – 2001


Honey I’ am Home

It was a honey of a flavor.

But all too brief a live affair.

Honey ran away from home.

To new digs, you. – know -where.

2002 – 2002

Devil Food Chocolate

The Devil took the blame

For all the rich indulgence

Now watch him fan the flame melting puddles of

Wicked succulence

1996- 2001

Fossil Fuel

 Fudge dinosaurs galore

 Got all dug up ’til there were no more.

  A flavor re-design might be di-able.

 But Fossil Fuel is non-renewable.

 2006-2010

The Wich

The Wich that was

Was wicked good

And all was well 

Forqeite a spell

However it was

The Wich that was

Was ditched… because…

2004-2006

Turtle Soup

Slow and Steady wins the race

Turtle Soup kept up the pace.

You may protest, but are suggest

Turtle Soup deserves a rest

2006 – 2010

Creme Brulee

Pardon our French

But we still swear

Our Creme Brulee is

Beyond compare.

So it may not beacoup

Too late to cave

Breme Brulee from

Beyond the grave

2007 – 2012

Wavy Gravy

Just so there’s no confusion

We thought we oughtta warn ya:

Wavy Gravy isn’t dead –

He lives in California.

No such luck for Wavy’s flavor,

But we’ve been wrong before,

We won’t give up the ghost if

You won’t,

So what ‘re you waiting for?

1992 – 2001

Cool Britannia

A flavour so smashing-

And yet it fouled out;

Strawberries and shortbread-

A love match devout

But sadly it missed

All the fame it deserved.

A bit to much English

Put into the serve.

1989 – 1990

R.I.P.

Peanut Butter and Jelly

An unbeatable duo!

Yet somehow it managed

To flop in a cone,

So we  stuck to the sammich.

1989 – 1990

Boviniti Divinity

Where do all the cows go

When heaven gives the word?

This flavor kicked the bucket

When angels took the herd.

1998 – 2001

R.I. P.

Peanut Butter Me Up

Since P. B. Me up went under

Nobody seems to miss it.

Which is why it’s in this Graveyard,

Which everyone loves to visit.

2002 – 2003

in memory of

Holy Cannoli

Now in front of the pearly gates,

Holy Cannoli sits and waits.

What brought its ruin no one knows.

Must have been the pistachios.

1997 – 1998

Chololate Peppermint Crunch

Alas, this flavor, sad to say,

Met its fate on fudgemint day,

No minty bliss nor cookie sphere

Could save it, which is why it’s here.

2013 – 2016  

R.I. P.

Boston Cream Pie

Who doesn’t love Boston Cream Pie?

Nobody that we know of.

Can’t say the same for the ice cream.

Which we finally had to let go of.

2010 – 2016

Neapolitan Dynamite

Fans of the flick about a

Gawky high schooler

Thought the the flavor we made

Could have been a lot cooler.

Gosh! If we’d been quicker at

Reading their thoughts

We’d have realized they

wanted a flavor with tots.

2006 – 2010

In memory of

Urban Jumble

The chaos and cacophony

Of busy city life

Lies peaceful now under a maple tree,

The flavor lost its strife.

2000 – 2001

In memory of

Rainforest Crunch

With aching heart and heavy sigh

We bid Rainforest Crunch goodbye,

That nutty brittle from exotic places

Got sticky in between or braces.

1989 – 1999

This is Nuts

The name was meant to say it all

Without the pompous prose

Was it nuts we chose to say so,

Or was it the nuts we chose?

2001 – 2002

Hi Pear

Oh Pear, Oh Pear,

A mixture of mirth

All nannies did weep

When you left of this earth.

1997 -1997

Fresh Georgia Peach

Fresh-Picked Peaches

Trucked from Georgia

Tasted great but couldn’t last

‘Cuz Georgia’s quite  a –way away

And trucks don’t go that fast.

1986 -1991

White Russian

Bid adieu to ol’ White Russian,

Our tears, they are a –gushin’,

But in our scoop shops,

please don’t forget,

Dead it’s not, oh no , not nyet.

1986- 1996

Economic Crunch

A delightful mash,

This flavor we remember

For the stock market crash

On the sixth of November

1987

What a Cluster

Gooey marshmallow,

Caramel and p.b.

What a Cluster it was,

 but inevitably

Stuff happens,

So for beter or worse,

What a Cluster was

trucked away in the hearse.

2011 – 2014

That ‘s My Jam

This core concoction was a’rockin,

‘til the Reaper came a’knockin.

Maybe someday who-knows-when,

More fans’ll give a jam again.

2014 – 2015

Dave Matthews Band’s Magic Brownies

The first edition was

“too vanilla.”

So we more or less re-mixed it.

The encore was raspberrier,

but not enough,

so we deep-sixed it.

2007 – 2011