Tiranë, 10 shkurt 2022 – Kuvendi i Shqipërisë miratoi ndryshimet kushtetutese që mundësojnë zgjatjen mandatit të disa institucioneve të Vettingut, Komisionit të Pavrur të Kualifikimit (KPK) dhe Komisionerëve publik. Për ndryshimetvotuan 118 deputetë, kurse 4 deputetë abstenuan.
Për miratimin e tyre nevojiteshin të paktën 94 vota (dy të tretat e parlamentit), gjë e cila u bë e mundur pas vendimit që mori sot Partia Demokratike e drejtuar nga zoti Lulzim Basha.
Kritike ndaj reformës në Drejtësi, Partia Demokratike, deri më tani, kishte shmangur të shprehej për çështjen e zgjatjes së mandatit të institucioneve të Vettingut, madje përfaqësuesit e saj kishin bojkotuar pjesmarrjen në mbledhjet e Këshillit të Legjislacionit dhe Komisiont të Ligjeve ku u zhvilluan disa seanca mbi këtë çështje.
Vetëm sot, kryetari demokrat Lulzim Basha, pas një mbledhjeje të grupit të vet parlamentar deklaroi se vota e tyre do të jetë në favor.
“Sot nuk është drejtësia që duam, por do të ishte akoma më keq në qoftë se një proces i nisur me qëllim që të përfundojë me një drejtësi që nuk i mbron, por i ndëshkon politikanët e korruptuar dhe krimin e organizuar do mbetej në mes dhe o kështu do të ndërprehej integrimi europian i vendit”, u shpreh zoti Basha.
Vendimi i demokratëve vjen ndërsa dy ditë më parë , ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Delegacioni i Bashkimit europian, i bënë thirrjen e fundit deputetëve shqiptarë, përmes një deklarate të përbashkët, që të mbështesin zgjatjen e mandatit të institucioneve të Vettingut, duke nënvizuar se “kjo nuk është çështje partiake” dhe se “vota për zgjatjen e vettingut është votë për të ardhmen e Shqipërisë në BE”.
Ish kryeministri Sali Berisha, i cili mbështetet dhe nga deputetët të tjerë demokratë foli me tone të forta kritike për Reformën në Drejtësi, dhe pasojat, sipas tij katastrofale, që ka sjellë procesi i Vettingut, i kontrolluar siç u shpreh, nga kryeministri Edi Rama, duke aluduar më pas hapur për një marrëveshje mes shumicës dhe zotit Basha.
“Vetëm 24 përqind e shqiptarëve i besojnë sot Reformës në Drejtësi. Vetëm 7 përqind e atyre që nuk votojnë, besojnë në pseudoreformën e George Sorosit dhe Edi Ramës. A e dini që Reforma është një nga shkaqet kryesore të spastrimit etnik të Shqipërisë. Atëherë më mirë, keni vendosur ta votoni, ndërprisni diskutimet dhe votoni, por mos përdorni mikrofonin për hipokrizira dhe mashtrimin e qytetarëve shqiptarë”, deklaroi zoti Berisha.
Sipas legjislacionit në fuqi, në përfundim të mandatit të Komisionit të Pavaruar të Kualifikimit, kompetencat e tij për procesin e rivlerësimit i kalojnë Këshillit të Lartë Gjyqësor (KLGJ) për gjykatësit dhe Këshillit të Lartë të Prokurorisë, (KLP) në rastin e Prokurorisë. Ndërsa funksionet e Komisionerëve publik i kalojnë Prokurorisë së Posaçme. Por siç vëren dhe Komisioni i Venecias në Opinionin e tij për këtë çështje, një gjë e tillë do të rrezikonte standartet dhe praktikat e ndjekura deri tani.
Për socialistët, ndryshimi i propozuar ka vetëm efekt rregullues për të garantuar vazhdimësinë e procesit.
“Propozimi në fakt konsiston në shtyrje afati që nuk prek thelbin e procesit të Vettingut dhe as standartet që kërkohen prej një procesi të tillë. Kjo do të thotë se thelbi i dispozitës kalimtare kushttuese nuk ndryshon. Eshtë vetëm një menaxhim i mirë i kohës dhe përfundimit të vlerësimit kalimtar nga të njejtat organe që e nisën atë”, shpjegoi kryetarja e Komisionit të Ligjeve Klotilda Bushka.
Gjatë seancës ndërhyri dhe deputeti socialist Fatmir Xhafaj, i cili udhëhoqi të gjithë procesin e reformës në Drejtësi duke drejtuar Komisionin e posaçëm që u ngrit për realizimin e saj. Zoti Xhafa shprehu keqardhjen që ky moment i ndryshimeve kushtetuese nuk ishte shfrytëzuar për të bërë një analizë të 5 viteve që nga miratimi i Reformës, gjë të cilën ai e kishte propozuar që kur kjo çështje hyri në procedurat parlamentare.
Përtej meritave të punës së anëtarëve të institucioneve të Vettingut, ai tha se “nuk kemi pse të mos pranojmë se disa ndër ta nuk e kanë merituar këtë përgjegjësi dhe me mungesën e integritetit e ndershmërisë publike kanë cënuar vlerat e këtij procesi. Ky është fakt që më së pari ne duhet të na bëjë të skuqemi për zgjedhjet e gabuara që kemi bërë kur kemi shtypur butonin për ta. Gabim që e kemi bërë edhe me disa zgjedhje në KLP e KLGJ dhe që mesa po shoh edhe sot vështirë të ndahemi nga kjo praktikë me qasjen që kemi”, u shpreh zoti Xhafaj, duke shtuar se “procesi ka shfaqur edhe probleme e dukuri që meritojnë vëmendje. Raportohet se ka probleme me ritmin, me shpejtësinë për çështjet prioritare, me vonesat e pajustifikuara në afatet e gjykimit deri edhe zvarritjen e qëllimshme për disa prej tyre. Ashtu sikundër ka perceptime kryesisht apo edhe akuza publike për disa komisionerë për cënim të paanshmërisë e objektivitetit, për gjykimin me dy standarde, nënshtrim ndaj presioneve, etj. ONM mund e duhet të luaj një rol shumë më proaktiv në gjykimin dhe ndëshkimin e praktikave të tilla”.
Aktualisht, afati i funksionimit të institucioneve të Vettingut është qershori i këtij viti, por sipas përllogaritjeve, deri në atë periudhë, më shumë se 25 përqind e prokurorëve dhe gjyqtarëve, nuk do i janë nënshtruar ende rivlerësimit. Sipas propozimit, ky afat do të shtyhet deri në fund të vitit 2024.
Gjatë seancës së sotme parlamenti miratoi dhe ngritjen e dy komisioneve të posaçme për Reformën zgjedhore dhe atë territoriale, të cilat janë cilësuar nga opozita si dy prioritete të një rëndësie kombëtare.
(Armand Mero, Zëri i Amerikës)